SIRÂTIMÜSTAKÎM MECMUASI’NDA (SEBİLÜ’R REŞAD) AFGANİSTAN VE AFGAN ALGISI (1909-1914)

Özet (Öz)

SIRÂTIMÜSTAKÎM MECMUASI’NDA (SEBİLÜ’R REŞAD) AFGANİSTAN VE AFGAN ALGISI (1909-1914)

II. Meşrutiyet Devri’nin (1908-1922) önemli yayın organlarından biri olan Sırâtımüstakîm Mecmuası’nda (Sebilü’r Reşad) siyasi, içtimai ve iktisadi birçok konu ele alınmıştır. Bu makalede, Afganistan ile ilgili ele alınan yazılarda, mecmuanın ve yazarların Afganistan ve Afganistanlılara bakış açısı konu edilmiştir. II. Abdülhamid Devri’nde (1876-1909) zirve dönemini yaşayan İslamcılık politikasının basın yayın organlarına da sirayet etmesi, ele alınan yazıların İslam ülkelerini konu edinmesine sebep olmuştur. İttihad-ı İslam’ın önemli temsilcilerinden olan Sırâtımüstakîm bu yazıların yer aldığı bir mecmua hâline gelmiştir. Uzun yıllardır Güney Asya’da, İngiliz-Rus mücadelesinin ortasında müstemleke bir devlet olarak ayakta kalmaya çalışan Afganistan, Sırâtımüstakîm’de Osmanlı aydınları tarafından ele alınarak o gün içerisinde bulundukları ahval çerçevesinde değerlendirilmiştir. Yazıların büyük çoğunluğunu Afganistan’ın siyasi hayatıyla alakalı konular oluştursa da Habibullah Han Devri’nde (1901-1919) kayda değer bir başarıya ulaşmaya başlayan modernleşme çabaları da önemli bir yer tutmaktadır. Siyasi konularda İslamcılık düşüncesiyle hareket eden yazarların, Afganistan’ı diğer İslam ülkeleriyle kıyaslamaya çalıştıkları, Afganistan'ı ve Afganlıları İslam birliğinin bir parçası olarak gördükleri ve Osmanlı ve Afganistan’ın yararına olacak hadiselere ilişkin bir beklenti içinde oldukları tespit edilmiştir. Bilhassa I. Dünya Savaşı’na (1914-1918) giden süreçte, Asya’da İngilizlere karşı yeni bir cephe olarak görülen Afganistan, her daim muhteşem bir gelişimin olduğu kardeş ülke olarak görülmüştür. Bu makalede Afganistan ve Afganistanlılar, mezkûr mecmuanın İslam Araştırmaları Merkezi dijital arşivinde bulunan nüshalarından ve mecmuanın kitap olarak basılmış transkripsiyon metninden istifade edilerek ele alınmıştır. 

 

Ayrıntılar

Makale Dili Türkçe
Makale Türü Araştırma Makalesi
Makale Alanı Tarih
Yayınlandığı Sayı 3. Sayı
Sayfa 1-25

Kaynakça

Bu makaleye nasıl atıf yapılır?